Achtergrondinformatie | Stucwerk

Stuc- of sierpleisterwerk is een laag pleister die op een muur, een plafond of gewelf is aangebracht en daarna bewerkt is tot een decoratief geheel. Het doel van het pleisteren of stukadoren is om muren of plafonds op een bepaalde manier af te werken.

Samenstelling pleister

De pleister bestaat in hoofdzaak uit gips of kalk en wordt soms met zand of andere stoffen vermengd. De eigenschappen van de pleister worden bepaald door de samenstelling: het type kalk, de soort toeslagstof(fen) en de onderlinge verhouding en korrelfijnheid van de componenten. Andere woorden voor pleister zijn: kalk, witkalk, muurkalk, plaaster, pleistermortel, kalkmortel, pleisterkalk, stuc, witsel en chape.

Soorten stucwerk

  • Vlak pleisterwerk: het aanbrengen van een onversierde laag pleister op een muur of plafond.
  • Vrije stuc: het kunstzinnig bewerken van een natte pleisterlaag tot een plastisch geheel, zonder gebruikmaking van sjablonen (vooral in de achttiende eeuw toegepast). Deze techniek vereist grote vaardigheid en snelheid van de stucwerker, aangezien het pleister snel droogt.
  • Trek- en draaiwerk: het door middel van sjablonen aanbrengen van decoraties in een laag gips. Het verwijderen van de sjablonen moet snel gebeuren ('trekken' bij de meeste vormen; 'draaien' bij bolvormige elementen) omdat de drogende gips nog uitzet.
  • Stucmarmerwerk: imitatie van marmer met behulp van stucwerk (vooral in de achttiende eeuw toegepast, onder andere bij het marmeren van zuilen en altaren).
  • Scagliola: een kostbare vorm van stucmarmerwerk, waarbij de stuclaag bestaat uit een mengsel van seleniet, lijm en natuurlijke pigmenten.
  • Sgraffito of 'kraspleisterwerk': het krassen of snijden van afbeeldingen in een natte pleisterlaag, waardoor de onderliggende laag, meestal van een andere kleur, zichtbaar wordt.

Stucwerk

Vlak stucwerk en sierstucwerk in een pand aan de Kloveniersburgwal 95, Amsterdam.

Stucwerk

Stucmarmerwerk in een pand aan de Herengracht 615, Amsterdam.

Stucwerk

Leeuw in sgraffito op de voorgevel van de Artis Bibliotheek in Amsterdam.