Achtergrondinformatie | Ornamenten herstellen en afgieten

Lückens was regelmatig betrokken bij werkzaamheden aan oude of historische panden in Hoorn en omgeving. Dit zowel vanuit zijn werkzaamheden als stukadoor-modelleur, als uit hoofde van zijn betrokkenheid bij de Vereniging Oud Hoorn.

Restauratie

Bij restauratiewerkzaamheden van historische stucwerken was er vaak sprake van beschadigde of gedeeltelijk ontbrekende ornamenten. Lückens maakte eerst het ornament goed schoon en ontdeed het van oude kalk- en verflagen, zodat de lijnen weer de oorspronkelijke scherpte en dieptewerking kregen. Hij onderzocht vervolgens wat de samenstelling van het stucwerk was om op basis daarvan te bepalen waarmee hij de beschadigde delen repareerde en de ontbrekende delen aanvulde.
Regelmatig moest van een hersteld deel een kopie gemaakt worden om het oude deel te vervangen of uit te breiden. Hiervoor maakte Lückens dan gipsmallen, waarmee de nieuwe ornamenten werden afgegoten alvorens deze op de juiste plaats in het stucwerk te bevestigen.

Behoud van historie

Bij het afbreken of moderniseren van een oud pand gingen bepaalde historische kenmerken verloren, denk aan huismerken, telmerken en ornamenten. Als hij de gelegenheid had, maakte Lückens van deze kenmerken gipsafgietsels met als doel het behouden van de geschiedenis.

Schenking afgietsels

De kunstenaar schonk verscheidene afgietsels aan het Westfries Museum. Hieronder staan enkele foto's van door Lückens gemaakte afgietsels van huis- en telmerken. Deze afgietsels bevinden zich anno 2003 in het depot van het Westfries Museum.

Telmerken
Bij omvangrijke houtconstructies maakten timmerlieden de onderdelen soms vooraf in de werkplaats. Vanwege het handwerk verschilden de maten van de onderdelen en de verbindingen, zodat verwisseling ervan niet mocht plaatsvinden. Daarom werd er gebruik gemaakt van telmerken, die op de balken werden aangebracht met een gootvormig mesje. Een telmerk is een stelsel van strepen en dwarsstrepen, die een getal aangeven. Zij hebben een andere betekenis dan de zogeheten paringen, de strepen over twee te verbinden onderdelen van een houtconstructie om aan te geven dat zij bij elkaar behoren.

Foto Afgietsel

Afgietsel huismerk.

Foto Afgietsel

Enkele afgietsels van huismerken en telmerken.

Foto Afgietsel

Afgietsels van telmerken van het pand hoek Kaasmarkt-Kerkstraat, uit 1932.