Achtergrondinformatie | Onafhankelijkheidsfeesten 1913

In het najaar van 1913 zou Nederland herdenken dat het honderd jaar gelden was dat in november 1813 de Franse bezetters werden verdreven door geallieerde troepen.

Initiatief groots eeuwfeest

Het initiatief voor de grootse herdenking van het onafhankelijkheidsjaar kwam van de Maatschappij van Nijverheid, een maatschappij met als doel de Nederlandse welvaart te bevorderen. In 1911 deed de Maatschappij van Nijverheid in haar tijdschrift een oproep om de aanstaande opening van het Vredespaleis in Den Haag als een welkome gelegenheid aan te grijpen om vele ‘vreemdelingen’ naar ons land te trekken. Niet één stad, maar het hele land moest in de zomer van 1913 ‘bijzondere aantrekkelijkheid’ uitstralen.

Breken met traditie

De ervaring leerde dat tentoonstellingen en congressen als een goed lokmiddel konden dienen om koopkrachtige toeristen naar Nederland halen. De commissie besloot om meerdere redenen af te zien van een wereldtentoonstelling, de tot dan toe meest gebruikelijke manier om de natie aan het buitenland te presenteren. In plaats daarvan werd gekozen voor decentralisatie van de activiteiten als basis voor het zogenaamde 'Plan 1913'.

Plan 1913

Plan 1913 groeide uit tot een commerciële onderneming met grote organisatorische professionaliteit in verschillende subcommissies, die allen moesten inzetten op duurzaam toerisme. Het moest voor de bezoekers die zomer zodanig goed vertoeven zijn in ons land, dat de ‘vreemdelingen’ ook na 1913 naar Nederland terug zouden keren.

Feest voor iedereen

Dit feest zou echt een feest worden, waaraan iedereen kon deelnemen: een uitdaging voor alle rangen en standen! Geheel in de sfeer van 'Vrijheid, Gelijkheid en Broederschap' en 'Lang leve ons Koninkrijk Nederland!'. Om de uitvoering van Plan 1913 te kunnen laten slagen, moesten plaatselijke comités de handen flink uit de mouwen steken.

Levende historie

Elke plaatselijke commissie kon binnen de centrale doelstelling een eigen invulling geven aan het eeuwfeest. Historische optochten en tableaux vivants waren in die tijd gewoonte en bleken ook nu bij een belangrijk en gewaardeerd onderdeel, onder het motto 'Lang leve het levend verleden!'.

Spreiding van de festiviteiten

Landelijk zouden de festiviteiten rond dit eeuwfeest in november 1913 gevierd worden. In diverse steden en dorpen besloot men echter het feest enkele weken of maanden te vervroegen, om de kans op 'gunstige weergesteldheid' te vergroten. In Hoorn waren de onafhankelijkheidsfeesten zelfs al begin mei, omdat het economisch en financieel handiger was om het te laten samenvallen met het openingsfeest van de nieuwgebouwde vluchthaven.