Achtergrondinformatie | Visserseiland

Platregrond Visserseiland

Plattegrond Grashaven (oorspronkelijke naam Westerhaven) met Visserseiland, anno 1890.

Het Visserseiland is een schiereiland dat de westelijke en zuidelijke kant van de Grashaven in Hoorn begrenst. De oorspronkelijke namen van eiland en haven waren respectievelijk Westereiland en Westerhaven.

Aanleg haven

In 1633 werd begonnen met de aanleg van de Westerhaven. Hiertoe werden twee golfbrekers aangebracht, bestaande uit dubbele rijen ingeheide palen. De rijen palen werden verstevigd met schoorpalen, verbonden met bouten. Op enkele, voor de scheepvaart nuttige plaatsen, waren de palen voorzien van loopbruggen.
Visserseiland, 1900

Visserseiland anno 1900, gezien vanaf de Grashaven.

Van dam tot eiland

Om het dichtslibben van de vaarweg tegen te gaan ging men vrij spoedig over tot het dichten van de dubbele palenrijen, met behulp van sparrenhout en bladriet met daar bovenop zware keien om het geheel op zijn plaats te houden.

Na 1650 werd de westelijke dam kunstmatig uitgebreid en opgehoogd met slijk, dat beschikbaar kwam door baggerwerkzaamheden in verschillende havens. Zo ontstond het Westereiland, het huidige Visserseiland. In 1656 werd de oostelijke dam met slijk opgehoogd en ontstond het Oostereiland.

Visserseiland, 1904

Visserseiland anno 1904, gezien vanaf 'Achter op 't Zand'.

Verbindingsdijk

Het Westereiland werd in 1656 beschoeid en kreeg een kleine vissershaven. In 1657 werd besloten Westereiland en Oostereiland te verbinden met een verbindingsdijk, de Lantaarndijk. Dit stuk kwetsbare zeewering was in 1662 klaar en werd in de volksmond 'De Haai' genoemd, vanwege het vele heiwerk dat nodig was voor de aanleg. In 1678 moest het Visserseiland verder worden verstevigd met paalwerk, planken en beschoeiing. Vanaf ongeveer 1700 werd het Westereiland Visserseiland genoemd.

Bebouwing

In 1675 was er al sprake van een eiland met een bedrijfsmatig karakter. Er werd onder andere gewerkt in de visserij, de paling- en bokkingrokerij, de houthandel en de aardappelkokerij.
Omstreeks 1900 bestond de bebouwing uit vissershuisjes, paling- en bokkingrokerijen, een taanhuis en twee houtzaagmolens. Beide molens waren eigendom van firma Zijp.

Verwoestende branden

De uit Wognum afkomstige houtzaagmolen 'De Halm' is op 22 juli 1904 verbrand. Houtzaagmolen 'De Rob' stond eerst aan het Weeltje en droeg toen de naam 'De Hoop'. De molen was in 1887 overgeplaatst naar het Visserseiland. In 1924 werd 'De Rob' afgebroken en vervangen door een stoomzagerij, die in 1935 door brand totaal werd verwoest.