Achtergrondinformatie | Ramen

Plattegrond, 1426

Plattegrond van Hoorn uit 1426.
Bron: Nieuwe Kroniek van Hoorn, 1891.

Lakenindustrie

De Ramen in Hoorn bestond begin 1400 al en verwijst naar de lakenindustrie. De textielnijverheid was gespecialiseerd in verschillende beroepen zoals wassers, ververs, spinners, wevers en vollers.

De door het vollen gekrompen en vervilte lakens werden in de gracht uitgespoeld om dan op grote houten stellages, ramen, te worden gespannen en opgerekt. Aan deze houten ramen dankt de Ramen in Hoorn zijn naam.

Afgesloten veld

Aanvankelijk was de Ramen nog een veld in plaats van een straat, en werd uitsluitend door werklieden gebruikt. Via een poort had men vanaf de Kruisstraat toegang tot de Ramen. Het luiden van een klok waarschuwde 's avonds de vollers dat de poort zou worden gesloten.

Lakenwevers

In de Ramen woonden de lakenwevers, terwijl de lakenververs hun woningen in de Nieuwsteeg hadden. Het verven vormde de eindfase van de lakenbereiding. De ververs verkochten het eindproduct en verdienden daar het meeste op. Dit is terug te vinden in onderstaand gedicht van Klaas Dekker (geboren in Hoorn, 1913).

Onlusten

De aanvankelijk bloeiende lakenindustrie liep aan het begin van de zestiende eeuw in Hoorn sterk terug toen onlusten onder de wevers en vollers door de overheid hardhandig werden onderdrukt. Hierna volgde een grootscheepse uittocht van deze handwerkslieden.

Dempen gracht

Het diepe water dat door de Ramen liep en waarin werd gevold, was onderdeel van het water van de Oude Turfhaven, dat oorspronkelijk doorliep tot de Oude Oosterpoort. De sterke teruggang van de lakennijverheid maakte dat de Ramen als gracht al in 1598 werd gedempt.

Beplanting

In 1600 werd het midden van de straat beplant met een rij lindes. Eind van de negentiende eeuw werden de lindebomen vervangen door een plantsoenstrook. In 1897 werd in het plantsoen een herdenkingsnaald voor voormalig burgemeester Van Dedem geplaatst. In de jaren dertig van de twintigste eeuw werd deze naald naar het Noorderplantsoen verplaatst.

De Ramen

Eens stonden hier de vele weefgetouwen
in kleine huizen, langs een smalle gracht
Zwoegde men zorgend voort, zonder vertrouwen
vanaf de morgen tot laat in de nacht.

De wevers werden vast niet rijk beloond,
want in het Schotboek kan men weinig vinden.
En zijn hun kinderen niet vaak gehoond
door rijke ververszoontjes en hun vrienden?

-Zo ging de tijd- Nu is 't een stille straat
waar men verdwaalt, waar weinig mensen werken.
Maar waar men goed die loop des tijds verstaat
tussen de schaduw van de beide kerken.

Uit: Den Uitgelezen Hoorn, Hoorn in 400 jaar poëzie.

Ramen rond 1894

Ramen gezien vanaf de Nieuwsteeg, rond 1894.


Ramen

Hoornsche Courant, 25-03-1877.

Ramen

Hoornsche Courant, 09-01-1884.

Ramen

Hoornsche Courant, 03-03-1897.


Ramen rond 1906

Ramen gezien vanaf de Turfhaven, rond 1906.
Na het derde pand rechts het kruispunt met de Duinsteeg.

Ramen - Duinsteeg

Nieuwe Hoornsche Courant, 04-09-1926.