Kalk.
Winning van kalksteen in dagbouw
in de steengroeve van de Enci,
St. Pietersberg Limburg.
Schelpen als basis voor schelpkalk.
Kalk is een verzamelnaam voor een aantal calciumverbindingen:
- Calciumcarbonaat, ook wel of koolzure kalk genoemd.
Dit komt van nature voor in krijt, kalksteen, marmer,
mergel, de schaal van vogeleieren, de schelp van slakken en schelpdieren,
ketelsteen.
Calciumcarbonaat wordt veel gebruikt in de bouw, in de landbouw als bodemverbeteraar en in de geneesmiddelenindustrie. - Calciumoxide, ook wel gebrande kalk, levende kalk of ongebluste kalk genoemd. Het wordt gebruikt voor de bereiding van glas, cement enzovoorts.
- Calciumhydroxide, ook wel kalkhydraat, gebluste kalk of portlandiet genoemd. Het wordt onder meer gebruikt voor metsel- en pleisterwerk.
Kalkcyclus
Kalksteen of schelpen worden in een kalkoven
bij een temperatuur tussen 900° en 1100° C gebrand. Bij het branden wordt calciumcarbonaat omgezet in
calciumoxide (ongebluste kalk). Door dit te laten reageren met water - het
zogenaamde blussen van kalk - ontstaat calciumhydroxide of gebluste kalk. Het
calciumhydroxide, het feitelijke bindmiddel, kan afhankelijk van de
eigenschappen in reactie met lucht of water weer worden tot calciumcarbonaat
(kalksteen), waarmee de zogenaamde kalkcyclus rond is.
Steenkalk of schelpkalk
Zowel zuivere kalksteen als schelpen bestaan chemisch gezien uit
calciumcarbonaat. Steenkalk gemaakt van zuivere kalksteen en zuivere schelpkalk
gedragen zich daardoor in de praktijk grotendeels hetzelfde. In Nederland werd
tot in het midden van de twintigste eeuw meer schelpkalk dan steenkalk gebruikt. Het
schelpkalk kwam uit eigen land, steenkalk veelal uit Duitsland en België.
Steenkalk werd in tegenstelling tot schelpkalk veelal ongeblust geleverd.